Od momentu jego powstania na początku XX wieku typ ochrony „iskrobezpieczeństwo” szybko zyskiwał na popularności. Obecnie jest standardem w wielu systemach automatyki procesowej, a wynika to przede wszystkim z możliwości wykonywania prac pod napięciem (tzw. hot work) i włączania/ wyłączania bez przerw w zasilaniu (tzw. hot swap). Jednak praktycznie od początku istnienia iskrobezpieczeństwa istnieje też potrzeba posiadania dostępu do większej ilości energii, niż może ono dostarczyć. Ten typ ochrony opiera się na koncepcji ograniczania energii, co oznacza, że energia lub moc, prąd i napięcie są ograniczane do wartości, które nie spowodują zapłonu atmosfery wybuchowej – również w stanie awaryjnym. Trzeba jednak pamiętać, że w takich warunkach wartość mocy zwykle nie przekracza 2–3 W. W przypadku większości zastosowań w automatyce procesowej jest to wartość wystarczająca, ale niektórzy użytkownicy i producenci chcieliby mieć do dyspozycji większą moc.

Obszerne opracowanie Romana Stadnickiego poświęcone naprawom/remontom urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym składa się z czterech części. Część pierwsza dotyczy certyfikacji zakładu naprawczego. Druga część traktuje o remontach mechanicznych urządzeń przeciwwybuchowych. W kolejnej części będzie można zapoznać się z tematem remontów elektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych. Część czwarta będzie poświęcona badaniom poremontowym. W poprzednim numerze „Magazynu Ex” – 1/2015 (33) – opublikowaliśmy część pierwszą opracowania. Kolejne części ukażą się w następnych wydaniach „Magazynu Ex”.

W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy Polski Komitet Normalizacyjny opublikował dwie normy dotyczące klasyfikacji przestrzeni, w których może wystąpić zagrożenie wybuchem. Pierwszą z nich jest norma PN-EN 60079-10-2:2015-06 dotycząca przestrzeni, w której zagrożenie wynika z obecności palnego pyłu, druga, PN-EN 60079-10-1:2016-02, odnosi się do gazowych atmosfer wybuchowych. O ile w pierwszej z wymienionych norm, w odniesieniu do poprzedniej edycji, wprowadzono jedynie drobne zmiany techniczne, zmiany o charakterze edycyjnym, a także rozszerzenia zawartych informacji, o tyle w normie dotyczącej gazów wprowadzono istotne zmiany o charakterze technicznym. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najważniejszych zmian zawartych w normie PN-EN 60079-10-1 oraz omówienie metodyki klasyfikacji przestrzeni zagrożonych wybuchem.

Techniki zabezpieczeń stosowane w elektrycznych urządzeniach przeciwwybuchowych stały się podwaliną pod zabezpieczania w pozostałych rodzajach wyrobów, takich jak urządzenia nieelektryczne czy systemy ochronne. Już w pierwszych normach traktujących o konstrukcji i wymaganiach dotyczących urządzeń przeciwwybuchowych jako jeden ze znanych rodzajów urządzeń określano urządzenia budowy wzmocnionej (np. pierwsza Polska norma PN-E 17:1929). Wraz z rozwojem wiedzy w zakresie awaryjności rozwiązań technicznych oraz uwzględnianiem metod probabilistycznych bezpieczeństwo przeciwwybuchowe uzupełniono o odporność na uszkodzenia (awarie).

Szkocka destylarnia Ardmore, zlokalizowana w pobliżu Aberdeen, około trzy lata temu zmodernizowała swoje urządzenia do obsługi i monitorowania produkcji, wprowadzając systemy oparte na panelach HMI z ekranem dotykowym w wykonaniu przeciwwybuchowym, z zainstalowanym systemem Windows.

W ramach programu „AUTONOMIK” Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Energetyki Niemiec dziewięciu partnerów stworzyło prototyp autonomicznego robota mobilnego służącego do wykrywania wycieków gazu w dużych zakładach przemysłowych. Autonomiczną mobilność systemu zapewniają różnego rodzaju czujniki do automatycznej lokalizacji i nawigacji. System ma również funkcję ręcznej obsługi zdalnej. Robot został wyposażony w technologię wizyjnej i zdalnej detekcji gazu, dzięki czemu może wykonywać inspekcje w zakładach przemysłowych bez konieczności wjeżdżania na potencjalnie niebezpieczne obszary oraz bez obecności ludzi. Robot może służyć zarówno do rutynowych inspekcji całych zakładów, jak i do systematycznych kontroli określonych ich części. Dzięki technologii zdalnych pomiarów możliwa jest też inspekcja tych części zakładu, do których trudno dotrzeć z użyciem tradycyjnych przyrządów pomiarowych.

Aby opracować skuteczny system tłumienia wybuchów, należy najpierw dobrze rozpoznać mechanizm rozwoju tego procesu. Proces wybuchu mieszanin pyłowo-powietrznych oraz hybrydowych (pyłowo-gazowo-powietrznych) nie został do tej pory w pełni rozpoznany. Istnieje szereg przyczyn tego stanu rzeczy. Zaliczamy tutaj przede wszystkim niemożność wytworzenia w praktyce idealnie jednorodnych mieszanin pyłowo-gazowych. Dotyczy to szczególnie badań prowadzonych w dużej skali.

Remont elektryczny silnika najczęściej dotyczy regeneracji izolacji uzwojenia lub wymiany uzwojenia z zachowaniem jego oryginalnych parametrów elektrycznych oraz oryginalnego układu izolacyjnego.

W pierwszej dekadzie XXI wieku wiodące firmy produkujące urządzenia do stref zagrożonych wybuchem, takie jak R. Stahl, zaczęły stosować w oprawach oświetleniowych diody elektroluminescencyjne LED. Jednak w tamtym okresie, przy projektowaniu, a następnie certyfikowaniu opraw zawierających źródła LED na ogół nie brano pod uwagę wymagań zawartych w pierwszej edycji normy IEC 60079-28 „Zabezpieczenie urządzeń oraz systemów transmisji wykorzystujących promieniowanie optyczne” opublikowanej w roku 2007. Uważano bowiem, że norma ta ma zastosowanie do systemów laserowych dużej mocy i komunikacji światłowodowej, a jedynie w małym stopniu odnosi się do diod LED.

Jedną z głównych modyfikacji systemu Inspector-Ex, wprowadzonych na prośbę największego w kraju producenta z branży chemicznej, było zaimplementowanie na potrzeby testów tzw. modułu Autonomicznego Utrzymania Ruchu (AUR). Założenie było proste. Moduł AUR miał planować, nadzorować i gromadzić informacje powstające w drodze prowadzenia prac utrzymujących ruch na instalacjach technologicznych. Produktem finalnym miała być dokumentacja pokontrolna tworzona na bieżąco w systemie Inspector-Ex® w sposób całkowicie zautomatyzowany. Forma dokumentu została zaakceptowana uprzednio przez zamawiającego.