Ochrona przeciwpożarowa obiektów przemysłowych wymaga jednoczesnej redukcji ryzyka powstania pożaru oraz, w przypadku jego zaistnienia, skutecznego powstrzymania rozprzestrzeniania, jak najszybszego ugaszenia oraz minimalizacji strat ludzkich i materialnych. Czynnikami o kluczowym znaczeniu dla osiągnięcia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa są: sprawność właściwie zaprojektowanej instalacji przeciwpożarowej oraz znajomość i umiejętność przestrzegania ustalonych procedur przez obsługę. Powyższe czynniki mogą spowodować brak możliwości uruchomienia instalacji gaśniczej w momencie zaistnienia sytuacji awaryjnej bądź przeprowadzenie akcji z opóźnieniem, niewłaściwie lub z niepotrzebnym narażeniem życia.

Artykuł przedstawia podstawy metodologii oceny ryzyka poważnej awarii przemysłowej będącej adaptacją do warunków polskich metodologii ARAMIS opracowanej w ramach projektu realizowanego w V Programie Ramowym UE. Metodologia zawiera dwa podstawowe elementy: identyfikację referencyjnego scenariusza zdarzeń i identyfikację ryzyka poważnej awarii. Artykuł jest wynikiem realizacji I etapu projektu VI.B.09 „Opracowanie metod i narzędzi zintegrowanego zarządzania ryzykiem zawodowym, społecznym i środowiskowym dla zagrożeń stwarzanych przez awarie przemysłowe” stanowiącego element Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”.

W pracy przedstawiono problemy związane z awariami spotykanymi w przemyśle chemicznym powodowanymi najczęściej tzw. utratą kontroli termicznej (ang. thermal runaway). Na wstępie przypomniane zostały największe awarie w przemyśle chemicznym oraz wynikające z tych wypadków ogólne uregulowania prawne. Szczegółowo omówiono zjawisko utraty kontroli termicznej w reaktorach chemicznych o działaniu okresowym i półokresowym oraz w zbiornikach chemikaliów. Wskazano metody modelowania tego zjawiska, omówiono wybrane kryterium bezpieczeństwa procesowego oraz metodę wczesnego ostrzegania o stanie układu prowadzącym do utraty kontroli termicznej.

Zgodnie z Prawem Ochrony Środowiska instalacje produkcyjne stosujące niebezpieczne substancje chemiczne zobowiązane są przedstawić odpowiednie dokumenty (Raport o Bezpieczeństwie i Plan Operacyjno Ratowniczy), w których demonstrowane jest zapewnienie bezpieczeństwa procesów przemysłowych. Zwykle do tego celu wykorzystywane są różne metody analizy zagrożeń, które służą do identyfikacji i oceny potencjalnych źródeł zagrożeń dla ludzi, środowiska i majątku. Efektywna identyfikacja źródeł zagrożeń wymaga zarówno wiedzy i doświadczenia, jak również zastosowania odpowiednich technik analizy zagrożeń, które posiadają określone zalety i wady.

Zarząd elektrowni zadecydował o zmianie rodzaju paliwa stosowanego w procesie technologicznym w kotle parowym. Modernizacja kotła zobligowała elektrownię do przeprowadzenia analizy HAZOP i oceny wyników modernizacji.

ASE dostarczyło jednostce straży pożarnej w rafinerii system pomiaru środków pianotwórczych z funkcją zabezpieczenia przed całkowitym opróżnieniem lub przepełnieniem zbiornika.

Blisko 150 reprezentantów 50 czołowych przedsiębiorstw i instytucji uczestniczyło w spotkaniu poświęconym zagadnieniom bezpieczeństwa procesowego oraz niezawodności systemów sterowania i automatyki w instalacjach gazowniczych i petrochemicznych. Uczestnicy mieli możliwość udziału w 17 prelekcjach oraz bloku warsztatowym dla inżynierów.

Każda awaria przemysłowa niesie ze sobą możliwość wystąpienia poważnych konsekwencji z punktu widzenia strat ludzkich, środowiskowych czy też finansowych. Historia wielkich katastrof przemysłowych uczy pokory i jednocześnie wskazuje na konieczność prowadzenia ciągłego procesu doskonalenia rozwiązań i praktyk stosowania różnego rodzaju środków redukcji ryzyka. W ten trend dość dobrze wpisują się dyrektywy SEVESO, wprowadzane w życie przez Parlament Europejski już od 1982 roku. W bieżącym 2015 roku czeka nas wejście w życie dyrektywy 2012/18/UE (SEVESO III), która kontynuuje ścieżkę zarządzania bezpieczeństwem przemysłowym w oparciu o zarządzanie ryzykiem. Jest to próba odpowiedzi na rzeczywiste wyzwania, które związane są z utrzymującą się w czasie na stałym poziomie liczbą poważnych awarii przemysłowych na terenie Unii Europejskiej. W Preambule do tego dokumentu wyczytać można bardzo ważne stwierdzenie dotyczące konieczności podwyższenia poziomu ochrony zakładów przemysłowych, ze szczególnym naciskiem na zapobieganie poważnym awariom z wykorzystaniem najlepszych dostępnych praktyk.

Cyfrowa rzeczywistość mająca kluczowe znaczenie zarówno dla naszego społeczeństwa, jak i gospodarki w znacznym stopniu uzależniona jest od aplikacji, systemów i innych rozwiązań informatycznych. Wraz z rosnącą zależnością od technologii informatycznych wzrasta również liczba oraz „atrakcyjność” cyberataków, których efektem mogą być realne i bardzo rozległe zniszczenia nie tylko w przestrzeni cyfrowej, lecz również w fizycznej infrastrukturze i konkretnym majątku ludzi, przedsiębiorstw i państwa.

W dniu 21 maja, przy wsparciu firmy Automatic Systems Engineering, odbyło się Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Łodzi szkolenie pt. „Budowanie kultury bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie jako kluczowy czynnik zapobiegania poważnym awariom przemysłowym”. Szkolenie to adresowane było do przedstawicieli zakładów zakwalifikowanych jako zakłady dużego i zwiększonego ryzyka, mogących być potencjalnymi sprawcami poważnej awarii, przedstawicieli powiatowych komend Państwowej Straży Pożarnej, Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi oraz inspektorów WIOŚ zajmujących się tematyką poważnych awarii.